5 phương thức thanh toán phổ biến trong giao dịch quốc tế

Tips

Khi nào nên dùng thanh toán trả trước?

Bạn nên dùng thanh toán trả trước cho các Giao dịch giá trị thấp khách đặt hàng lần đầu, khu vực có rủi ro tín dụng cao, khoảng cách xa xôi.

Tips từ Ryan

Đề nghị đặt cọc ít nhất 20-30% khi ký hợp đồng, số còn lại thanh toán thuận lợi qua nhờ thu/chứng từ khi hàng giao tới cảng nhằm tăng độ an toàn.

Thanh toán trả trước (Cash in advance) là một trong những phương thức thanh toán quốc tế được sử dụng phổ biến nhất. 

Người mua thanh toán toàn bộ số tiền cho người bán trước khi hàng hóa được vận chuyển. Một số hình thức thanh toán trước phổ biến bao gồm: 

• Chuyển khoản ngân hàng – Người mua thực hiện chuyển tiền điện tử trực tiếp đến tài khoản ngân hàng của người bán, thường qua hệ thống SWIFT. 
• Thẻ tín dụng – Hình thức này được chấp nhận rộng rãi, đặc biệt với các giao dịch nhỏ.
• Nền tảng thanh toán trực tuyến – Người mua có thể thanh toán thông qua các nhà cung cấp dịch vụ như PayPal hoặc Stripe. 
• Cổng thanh toán quốc tế – Các nền tảng này hỗ trợ giao dịch quốc tế và thường cho phép thanh toán bằng nhiều loại tiền tệ. 

Sử dụng hình thức thanh toán trước là lựa chọn an toàn nhất đối với nhà xuất khẩu, vì họ nhận được tiền trước khi hàng hóa được giao và quyền sở hữu được chuyển giao. 

Tuy nhiên, đây lại không phải lựa chọn lý tưởng đối với nhà nhập khẩu, do có rủi ro không nhận được hàng, từ đó ảnh hưởng đến dòng tiền và hoạt động kinh doanh. 

Tips

Khi nào nên dùng thanh toán bằng thư tín dụng? 

Đơn hàng giá trị lớn, giao dịch nhiều lần với đối tác quan trọng, đặc biệt khi hợp tác với khu vực nhiều rủi ro pháp lý (Châu Phi, Trung Đông). 

Tips từ Ryan 

Luôn đọc kỹ điều kiện L/C, kiểm tra mọi quy định về chứng từ trước khi lập bộ hồ sơ xuất trình cho ngân hàng. Nên có bộ phận logistics/chuyên viên xuất nhập khẩu xử lý chứng từ L/C chuyên nghiệp.

Thư tín dụng (Letter of Credit), còn được gọi là tín dụng chứng từ, là một cam kết ràng buộc của ngân hàng (đáng tin cậy) thay mặt người mua, đảm bảo thanh toán cho người bán khi các điều kiện cụ thể trong hợp đồng mua bán được đáp ứng. 

Đây là một trong những phương thức thanh toán an toàn nhất trong thương mại quốc tế, vì người bán có thể tin tưởng vào uy tín của ngân hàng, còn người mua thì không cần thanh toán trước khi nhận hàng. 

Thư tín dụng đặc biệt phù hợp với các giao dịch giá trị lớn hoặc khi làm việc với đối tác mới hoặc chưa quen thuộc. 

Quy trình cơ bản của giao dịch qua thư tín dụng: 

1. Người mua và người bán thỏa thuận các điều khoản bán hàng: giá, số lượng, phương thức vận chuyển và hình thức thanh toán. 
2. Người mua nộp đơn xin phát hành thư tín dụng tại ngân hàng của mình, cung cấp chi tiết giao dịch. 
3. Ngân hàng của người mua, sau khi đánh giá năng lực tài chính, phát hành thư tín dụng và gửi tới ngân hàng của người bán. 
4. Ngân hàng người bán thông báo cho người bán và người bán tiến hành giao hàng theo đúng hợp đồng. 
5. Người bán chuẩn bị các chứng từ cần thiết (ví dụ: hóa đơn thương mại, chứng từ vận chuyển) và nộp cho ngân hàng. 
6. Ngân hàng của người bán chuyển chứng từ sang ngân hàng người mua để kiểm tra. 
7. Nếu chứng từ hợp lệ, ngân hàng người mua sẽ thanh toán cho ngân hàng người bán và người mua nhận chứng từ để lấy hàng. 
8. Người mua nhận hàng hóa. 

Tips

Khi nào nên dùng nhờ thu chứng từ? 

Đối tác đã hợp tác lâu năm, lịch sử thanh toán tốt, hạn chế đối với khách hàng mới.

Tips từ Ryan

Bên bán, nếu được, nên yêu cầu bên mua bảo lãnh hoặc có thư cam kết tín dụng từ ngân hàng khi dùng phương thức nhờ thu chứng từ.

Nhờ thu chứng từ (Documentary Collection) là một phương thức thanh toán quốc tế phổ biến khác, trong đó ngân hàng đóng vai trò trung gian, thay mặt người bán và người mua trao đổi các chứng từ vận chuyển như hối phiếu (bill of exchange) và hóa đơn thương mại để đảm bảo người mua nhận được hàng và người bán nhận được tiền. 

Không giống như thư tín dụng, phương thức nhờ thu không đảm bảo việc thanh toán, mà chỉ đơn thuần hỗ trợ xử lý và luân chuyển chứng từ giữa hai bên. 

Có hai hình thức nhờ thu phổ biến: 

1. Nhờ thu trả tiền ngay (Documents Against Payment - D/P) 

Trong hình thức D/P, người mua chỉ nhận được chứng từ vận chuyển và hàng hóa sau khi đã thanh toán đầy đủ. 

Tuy nhiên, nếu người mua từ chối thanh toán, người bán sẽ gặp rủi ro hàng bị bỏ lại ở nước ngoài do không thể giao hàng khi không có chứng từ. 

Quy trình giao dịch D/P: 

1. Hai bên thống nhất hợp đồng mua bán, người mua yêu cầu nhờ thu D/P từ ngân hàng.
2. Người bán giao hàng cho bên vận chuyển. 
3. Người bán nộp chứng từ vận chuyển cho ngân hàng của mình. 
4. Ngân hàng của người bán chuyển chứng từ đến ngân hàng nhờ thu (ngân hàng người mua).
5. Ngân hàng nhờ thu gửi thông báo và yêu cầu người mua thanh toán. 
6. Người mua thanh toán đầy đủ cho ngân hàng nhờ thu. 
7. Ngân hàng nhờ thu giao chứng từ để người mua nhận hàng. 
8. Ngân hàng nhờ thu chuyển tiền cho ngân hàng người bán, và ngân hàng này sẽ thanh toán cho người bán. 

2. Nhờ thu chấp nhận thanh toán sau (Documents Against Acceptance - D/A) 

Với hình thức D/A, ngân hàng người bán sẽ chỉ định ngân hàng nhờ thu giao chứng từ cho người mua sau khi người mua ký chấp nhận thanh toán hối phiếu vào một ngày cụ thể trong tương lai. 

Quy trình D/A tương tự D/P, chỉ khác ở thời điểm thanh toán: 

1. Hai bên thỏa thuận giao dịch. 
2. Người bán giao hàng và gửi chứng từ đến ngân hàng của mình. 
3. Ngân hàng người bán gửi chứng từ và hối phiếu kỳ hạn đến ngân hàng người mua.
4. Ngân hàng nhờ thu trình chứng từ và hối phiếu cho người mua.
5. Người mua ký chấp nhận hối phiếu và cam kết thanh toán vào ngày đã định. 
6. Ngân hàng nhờ thu giao chứng từ để người mua nhận hàng. 
7. Đến hạn, người mua thanh toán cho ngân hàng nhờ thu. 
8. Ngân hàng nhờ thu chuyển tiền đến ngân hàng người bán để thanh toán. 

Tips

Khi nào nên dùng ghi sổ? 

Đối tác lâu năm, thương hiệu mạnh, trả nợ đúng hạn nhiều lần. 

Giao dịch với các thị trường tiêu chuẩn cao về pháp lý như EU, Mỹ, Nhật.

Tips từ Ryan 

Bên bán, nếu được, nên sử dụng bảo hiểm tín dụng xuất khẩu để giảm rủi ro mất tiền. 

Bên bán, nếu được nên kiểm tra tín dụng và độ tin cậy của đối tác kỹ lưỡng trước khi đồng ý giao dịch theo hình thức ghi sổ, để tránh tranh chấp và chậm trễ thanh toán. Phương thức kiểm tra phổ biến nhất là thông qua mã số DUNS và đánh giá Credit uy tín từ bên thứ ba như D&B.

Thanh toán ghi sổ (Open Account) là một trong những phương thức thanh toán quốc tế phổ biến trong tài trợ thương mại. Tuy nhiên, đây cũng là phương thức tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất đối với người bán. 

Trong hình thức thanh toán này, người bán (nhà xuất khẩu) giao hàng cho người mua (nhà nhập khẩu) trước khi nhận được thanh toán, thường với thời hạn từ 30, 60 hoặc 90 ngày sau ngày xuất hóa đơn hoặc ngày giao hàng. 

Cơ chế thanh toán sau khi nhận hàng khiến phương thức này hấp dẫn với người mua quốc tế, vì giúp họ linh hoạt trong quản lý dòng tiền và vốn lưu động. 

Tips

Khi nào nên dùng ký gửi? 

Đã có cam kết hỗ trợ thị trường từ đối tác phân phối. 

Đầu tư quản lý trực tiếp thông qua công ty thành lập tại nước bạn hoặc có pháp nhân/quản lý kho trung gian đáng tin cậy. 

Tips từ Ryan 

Nhiều doanh nghiệp lớn như Nestlé, Unilever sử dụng kết hợp ký gửi và ghi sổ để tăng khả năng linh hoạt nguồn hàng tại các chuỗi phân phối lớn.

Ký gửi hàng hóa (Consignment) là một phương thức thanh toán quốc tế trong đó nhà xuất khẩu (người bán) gửi hàng cho một nhà phân phối nước ngoài nhưng vẫn giữ quyền sở hữu, và chỉ nhận được thanh toán khi hàng hóa được bán cho khách hàng cuối cùng. 

Việc xuất khẩu theo hình thức ký gửi ẩn chứa nhiều rủi ro cho người bán, vì không có đảm bảo thanh toán. 

Tuy nhiên, hình thức này giúp nhà xuất khẩu tăng tính cạnh tranh, vì hàng hóa sẽ có sẵn tại thị trường quốc tế, rút ngắn thời gian tiếp cận khách hàng. 

Ngoài ra, ký gửi còn giúp giảm chi phí lưu kho cho người bán, vì nhà phân phối thường chịu trách nhiệm bảo quản và tiếp thị sản phẩm tại nước sở tại.